Küresel Yarı İletken Ekosistemi
Twitter yazılarımda çoğunlukla belirttiğim, "küresel yarı iletken zinciri/ekosistemi!.."
Nedir bu? Yeni mi? Şu yazımda yarı iletkenlerin ilmek ilmek hayatımızın her noktasına yerleştinden kısaca bahsetmiştim. Doğal olarak bu arkadaşların üretilmesi lazım. Peki, tek bir ülke mesela Amerika? mesela Çin? bunuı başarabilir mi? Maalesef hayır. Bu iki dev bile tek başına yarı iletken sektörü ile tek başlarına boğuşmaya güçleri yetmiyor. Belki kızacaklar olabilir ancak evet... Amerika bile zorlanıyor.
Tamam, o zaman ne yapmamız lazım? Aslında ilk ticari yarı iletkenlerin çıkışı olan 40'lı yılların sonundan beri uygulanan ancak 80'li yıllarda Japon yarı iletken Güneşinin batırılması ile daha büyük önem kazanan "küresel zincir formülü" ya da küreselcilik, sanırım.
Bu anlayış ile beraber üretim için gerekli faktörlerin Dünya çapında yayıldığı ve son tüketici için nispeten ulaşılabilirliğin arttığı bir dönemin başladığını söyleyebiliriz. Dünya çapında her ülke isteyerek ya da istemeyerek bu zincire katkı verir oldu. Örneğin bu zincirin çok önemli parçalarından biri olan Alman kimya şirketleri katılımdan gayet memnunken, Afrikalı ya da Güney Amerikalı maden işçilerinin pek memnun olduğu sanmıyorum. Bu zincire girip kâr sağlayabilecek her ülke girmeye çalıştı, iyi veya kötü yolla. Ancak şu an yarı iletkenlerin karanlık yüzünü anlatmıyoruz değil mi? O yüzden masum taraflarından devam edelim.
Aklınıza gelebilecek irili ufaklı neredeyse her ülkenin girdiği bu zincir sonucu, küresel yarı iletken zinciri oluştu ve çoğunlukla patronların ve son kullanıcının yararına, çalışanların zararına olacak şekilde devam etti. Kimi zaman zincirdeki halkalar inceldi, kimi zamansa kalınlaştı.
Bazı şirketler; buna TSMC, Apple ve ASML gibi devasa kodomanlar örnek verilebilir... Hem ana zincirde kaldılar hem de kendilerine ait zincirlerini oluşturdular ve kendi zincirlerini baskılayarak monopol konumlarını devam ettirdiler.
Aşağıda 14 Pro Max için oluşturulan tedarikçi listesini görüyorsunuz. İşte... Her şeyi "Apple" yapmıyor aslında.
(Çince çeviri çok vakit alıyor, üşenmeden çevirecek varsa twitter üzerinden dm atabilir)
